Stefan Żeromski i Rzeczpospolia Zakopiańska

Zakopane w szczególny sposób wpisało się w biografię Stefana Żeromskiego, patrona naszej szkoły. Bywał tu od roku 1892 do roku 1921 nie tylko ze względów zdrowotnych. Jako artysta zafascynowany był surowym krajobrazem tatrzańskim.
Rzeczypospolita Zakopiańska była pierwszym skrawkiem Niepodległej Polski. Po 148 latach zaboru austriackiego, bo Zakopane już od 1770 roku było pod zaborem austriackim, samo się wyzwoliło - 31 października 1918 roku.

13 października 1918 r. odbyło się zgromadzenie obywatelskie zwołane przez naczelnika gminy Zakopane Wincentego Regiecia. Pięciuset uczestników wybrało na przewodniczącego wiecu pisarza Stefana Żeromskiego.
Dnia 1 listopada zarząd Organizacji Narodowej przekształcił się w Zakopiańską Radę Narodową, czyli organ kierowniczy Rzeczypospolitej Zakopiańskiej. Przewodniczącym Rady - prezydentem Rzeczypospolitej Zakopiańskiej, został Stefan Żeromski.

2 listopada na rynku, pod pomnikiem króla Władysława Jagiełły, odbyło się uroczyste zaprzysiężenie wojska. Po przemówieniu Kazimierza Dłuskiego, byłego komisarza wojskowego Legionów, Żeromski odebrał przysięgę od naczelnika gminy, komisarza klimatycznego, dyrektorów szkół, naczelników poczty i kolei, komendanta żandarmerii i przełożonego gminy żydowskiej, którzy ślubowali wierność Rzeczypospolitej.

W swym przemówieniu Żeromski wzywał: „Radujmy się obywatele, że i nam w małym naszym świecie przypadło w udziale przyczynienie się do wielkiego szczęścia ojczyzny, do spełnienia tego cudu, na który patrzymy się szczęśliwymi oczyma – cudu wskrzeszenia Polski”

Żeromski tak wspominał swe zakopiańskie rządy:
„Powierzono mi niemal dyktaturę nad Zakopanem i przyległymi dolinkami. Sprawowałem ten niezapomniany, śmieszny i wzniosły urząd przez jedenaście dni, gdy się mama Austria waliła w gruzy. Zaprzysiągłem uroczyście wojsko, policję, szpiclów, gminę, pocztę i telegraf na wierność nowemu Państwu, a nawet prowadziłem wojnę o odzyskanie wsi Głodówki i Sucha Góra od inwazji czeskiej. Mile wspominam te moje przewagi wojenne i dyktatorskie, gdyż zawierają morze wesela.”

Niezwykłe było to, że Żeromski znalazł się w tym miejscu, gdzie najwcześniej ogłoszono niepodległość jeszcze przed 11 listopada, a tym miejscem było ukochane przez niego Zakopane.

Jadwiga Nawara